Ben je door de tandarts of orthodontist doorgestuurd naar logopedie? Meestal gaat het dan om een verkeerde slikgewoonte, articulatieproblemen of open mondgedrag.

Hoewel logopedie en tandheelkunde verschillende vakgebieden zijn, zijn er veel raakvlakken.

• Een tandarts of orthodontist richt zich op de vorm van het mondgebied, dat zijn je kaak en je gebit.
• Een logopedist richt zich op de functies in het mondgebied, zoals je lippen en je tong.

Oromyofunctionele therapie

Als je te maken hebt met een verkeerde slikgewoonte, openmondgedrag of een ander afwijkend mondgedrag zoals duimen, kan oromyofunctionele therapie helpen. Oromyofunctionele therapie is een oefentherapie voor het herstellen van het evenwicht in het functioneren van de spieren in je mondgebied. Door het afleren van verkeerde gewoonten of reflexen en het in evenwicht brengen van je mondspieren verbeter je de stand van je kaken en je gebit. De vorm en functie van je kaken en gebit kunnen in samenwerking met je tandarts of orthodontist in veel gevallen weer hersteld worden.

Het gebruik van je kaken en je tong heeft invloed op de vorm ervan. Verkeerd gebruik van je spieren heeft een negatieve invloed op de vorm. Als we samen die oorzaak kunnen wegnemen, dan slaat orthodontie beter aan en is de kans op een relaps (herhaling van de problemen) kleiner.

De therapie kan bestaan uit:

• Actieve training met oefeningen van de OMFT
• Aanleren en automatiseren van de goede slik
• Passieve therapie: als het geïndiceerd is, werken we – in overleg met tandarts of behandelend orthodontist – met een Trainer 4 Kids, een Infanttrainer of een Trainer 4 Braces. De Trainer kan een goede aanvulling zijn op de actieve therapie omdat de Trainer op de onbewuste momenten (‘s nachts en een uur overdag) de juiste tongpositie traint. Door de vormgeving van de Trainer zet de patiënt de tongpunt vrijwel automatisch op de ‘tongtap’. Dit bevordert de goede tongpositie in rust. Alleen door ‘er aan te denken’ is het moeilijk een blijvende goede tongpositie in rust te krijgen.

In dit deel laat ik u voornamelijk met behulp van mondfoto’s zien wanneer Oro-myofunctionele therapie is geïndiceerd en wat de behandeleffecten zijn. (Alle foto’s zijn eigen foto’s.)

Voorbeelden van een protrale tongpers:

De tong heeft een verplaatsende en/of belemmerende werking op het gebit. Er ontstaat een open beet (VOB) of een overbeet (SOB). Logopedie (OMFT) is geïndiceerd om de oorzaak van de afwijkende gebitsstand weg te nemen. Met OMFT zal ook de kans op relaps bij een orthodontische behandeling (met afwijkend tonggedrag) afnemen.

Voorbeelden van een bilaterale tongpers:

De tong heeft voornamelijk een belemmerende werking op de groei van het gebit (bilateraal). Logopedie (OMFT) is geïndiceerd om de goede slik aan te leren en meestal ook de tongpositie in rust.

Voorbeelden van een bimaxillaire tongpers:

De tong perst tegen onder- en bovenincisieven aan. Dit heeft een verplaatsende werking: de incisieven kunnen verplaatsen of ‘uitwaaieren’. Logopedie (OMFT) is geïndiceerd

Mondgewoonten die afwijkingen veroorzaken

• Open mondgedrag
  De lippen zijn steeds geopend, vaak ligt de tong slap tegen of op de ondertanden. De zware slappe tong duwt de tanden naar voren en de lippen geven geen tegendruk.
• Foutieve slikgewoonten
  De tong wordt krachtig tegen de tanden geduwd tijdens de slik (naar voren of opzij), zodat de tanden wijken en er een open beet ontstaat.
• Verkeerde spreekgewoonten
  Als de tong in rust en tijdens het slikken een verkeerde positie heeft, zie je dit vaak ook tijdens de articulatie. Vooral tijdens de uitspraak van de /t/, /d/, /n/ /l/, /s/ en /z/ is er vaak een verkeerde tongpositie tegen of zelfs tussen de tanden, wat je merkt aan het zogeheten slissen of lispelen.
• Duim- , speen- of vingerzuigen
  Tijdens verschillende zuiggewoonten wordt de tong naar beneden gedrukt. Er is dan geen goede positie van de tong mogelijk. Ook sluiten de lippen niet goed en geen goede slik. De logopedie wordt alleen voortgezet als de zuiggewoontes afgeleerd worden.

Oromyofunctionele behandeling

Binnen onze praktijk zijn alle logopedisten bevoegd om oromyofunctionele therapie te geven. Een behandeling heeft gemiddeld 10-15 sessies van 25 minuten, al kan dit in jouw situatie korter of langer zijn. De eerste behandelingen zijn wekelijks, daarna zijn er langere periodes tussen de behandeling.

Het resultaat van de behandeling verloopt beter en sneller als je ook thuis structureel oefent. Na afloop van de logopedische behandeling vindt er altijd een controle plaats. Na het beëindigen van de orthodontie wordt een laatste controle-afspraak gemaakt.